Όλα τα αποτελέσματα των έργων που συντονίζει ή συμμετέχει το ΜΦΙ και σχετίζονται με την εντομολογική επιτήρηση του κουνουπιού Aedes albopictus χρησιμοποιούνται και για την αξιολόγηση της ανάπτυξης και εφαρμογής της τεχνικής του στείρου εντόμου (Sterile Insect Technique – SIT) στην Ελλάδα. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται ήδη για τον έλεγχο των πληθυσμών πολλών εντόμων αγροτικής ή/και κτηνιατρικής σημασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Για την Ελλάδα το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ) με συντονιστή τον Δρ Αντώνιο Μιχαηλάκη (Επιστημονικός Υπεύθυνος του LIFE CONOPS) διατύπωσε το αίτημα της ανάπτυξης της SIT έναντι του Aedes albopictus για τη χώρα μας. Η αξιολόγηση της συγκεκριμένης μεθόδου στις συνθήκες της χώρας μας κρίθηκε θετικά από τις χώρες-μέλη του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ, International Atomic Energy Agency – IAEA) και του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO).
Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του του έργου «TC Project Developing Genetic Control Programs on Aedes Invasive Mosquitoes in the European Region (ΤC7-RER-5.022-001, χρηματοδότηση από τον ΔΟΑΕ)», το ΜΦΙ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Υπευθ. Καθηγητής Νίκος Παπαδόπουλος), την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) και το Joint FAO/IAEA Insect Pest Control Laboratory, με έδρα τον ΔΟΑΕ (Αυστρία) ξεκίνησαν την εφαρμογή της μεθόδου αυτής στην χώρα μας από το φθινόπωρο του 2018 στην περιοχή της Βραυρώνας (Δήμος Μαρκοπούλου Μεσογαίας).
Μετά τη λήξη του έργου αυτού (Δεκέμβριος του 2019) ξεκίνησε η υλοποίηση νέου έργου με τίτλο «Technical cooperation programme (TC Project) “Enhancing the Capacity to Integrate Sterile Insect Technique in the Effective Management of Invasive Aedes Mosquitoes” (RER5026, χρηματοδότηση από τον ΔΟΑΕ)». Στο νέο αυτό έργο (RER5026) το συντονισμό έχει αναλάβει η χώρα μας με εκπρόσωπο τον Δρ. Α. Μιχαηλάκη (ΜΦΙ). Εκτός των έργων που χρηματοδοτούνται από τον ΔΟΑΕ σημαντική είναι και η συνεισφορά του έργου LIFE CONOPS καθώς και του Ευρωπαϊκού έργου Infravec2 (https://infravec2.eu) στην υλοποίηση του συγκεκριμένου εγχειρήματος.
Η φιλοσοφία της μεθόδου SIT στηρίζεται στην απελευθέρωση στείρων αρσενικών εντόμων (τα οποία δεν τσιμπάνε τον άνθρωπο, μόνο τα θηλυκά κουνούπια λαμβάνουν αίμα). Η στείρωση των αρσενικών γίνεται με μεθόδους που βασίζονται στη χρήση ραδιενέργειας, κυρίως με X-rays (από μηχανήματα όμοια με αυτά που υπάρχουν σε νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα) και όχι με γενετικές μεθόδους. Τα απελευθερωμένα αρσενικά κουνούπια ζευγαρώνουν με τα θηλυκά των φυσικών πληθυσμών και το αποτέλεσμα είναι να μην παραχθούν απόγονοι. Η συνεχής απελευθέρωση τέτοιων στείρων αρσενικών, σε πολλαπλάσιους αριθμούς από εκείνους του φυσικού πληθυσμού-στόχου, οδηγεί τελικώς στη δραστική μείωση του μεγέθους του πληθυσμού και σε ειδικές περιπτώσεις ακόμα και στην πλήρη εξαφάνισή του (εφόσον αυτό αποτελεί επιθυμητό στόχο). Στην πράξη όμως, ο ρεαλιστικός στόχος είναι η δραστική μείωση των πληθυσμών των κουνουπιών σε επίπεδα που να μην προκαλούν σημαντική όχληση, αλλά και να αποφεύγεται η μετάδοση / εξάπλωση των ασθενειών που μπορούν να μεταδώσουν.
Τα αποτελέσματα της χώρας μας σε συνδυασμό και με άλλων κρατών οδήγησαν στην έναρξη ενός πολύ μεγάλου εγχειρήματος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας που ως στόχο έχει την αξιολόγηση της μεθόδου αυτής στη μείωση των κρουσμάτων από ιούς που μεταδίδονται από τον τίγρη και άλλα παρόμοια κουνούπια όπως πχ Δάγκειος, Chikungunya, Κίτρινος Πυρετός και Ζίκα (https://www.iaea.org/newscenter/news/fighting-chikungunya-dengue-yellow-fever-and-zika-new-guidelines-bring-global-harmonization).
Η πιλοτική εφαρμογή της της τεχνικής της εξαπόλυσης στείρων εντόμων (Sterile Insect Technique – SIT) στην Ελλάδα: τα πρώτα αποτελέσματα.
Μια πιλοτική εφαρμογή με επαναλαμβανόμενες απελευθερώσεις στείρων αρσενικών κουνουπιών σχεδιάστηκε, εφαρμόστηκε και αξιολογήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2018. Η περιοχή όπου πραγματοποιήθηκε η συγκεκριμένη πιλοτική εφαρμογή ήταν η Βραυρώνα (Δήμος Μαρκοπούλου, Αττική).
Αναλυτικότερα, στο πλαίσιο της εφαρμογής αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα της τεχνικής της εξαπόλυσης στείρων εντόμων (Sterile Insect Technique – SIT) στην εκκόλαψη των αυγών άγριου πληθυσμού του Ασιατικού κουνουπιού τίγρης (Aedes albopictus). Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σημαντική μείωση του ρυθμού εκκόλαψης των αυγών σχεδόν δύο εβδομάδες μετά την πρώτη απελευθέρωση. Η συγκεκριμένη πιλοτική εφαρμογή σε συνδυασμό και με την μέθοδο «πόρτα-πόρτα» κρίνεται ως ένα πρώτο σημαντικό βήμα για τη μελλοντική εφαρμογή αποτελεσματικών και ταυτόχρονα φιλικών για το περιβάλλον μεθόδων ελέγχου του χωροκατακτητικού είδους Aedes albopictus τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη.Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στο άρθρο του Insects, https://www.mdpi.com/2075-4450/12/2/110/htm
Πρόσφατα, ειδικοί από όλο τον κόσμο δημοσίευσαν τον χάρτη πορείας (επιλεγμένα βήματα/διαδικασίες) για την επιτυχή εφαρμογή της τεχνικής εξαπόλυσης στείρων εντόμων (Sterile Insect Technique – SIT) έναντι των χωροκατακτητικών κουνουπιών (Aedes albopictus & Aedes aegypti). Περισσότερες πληροφορίες, https://www.mdpi.com/2075-4450/12/3/191
Εβδομαδιαία αναλογία εκκόλαψης αυγών α) στην περιοχή της Βραυρώνας όπου εφαρμόστηκε η τεχνική της εξαπόλυσης στείρων εντόμων (SIT) και β) στις δύο περιοχές χωρίς καμία παρέμβαση (περιοχές-μάρτυρας, Control Α & Β).
