Μορφολογία και βιολογία του Culex tritaeniorhynchus

Το είδος Culex tritaeniorhynchus Gilesαποτελεί μέλος του Culex vishnui subgroup, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τα Culex pseudovishnui Colless και Cx. vishnui Theobald. Πρόκειται για κουνούπι με μήκος σώματος 5-6 mm (παρόμοιο με αυτό του κοινού κουνουπιού Culex pipiens) και καστανό χρώμα. Στο μέσον περίπου της προβοσκίδας έχει ανοιχτόχρωμα λέπια, στα ταρσομερή των πίσω ποδιών έχει ανοιχτόχρωμους δακτυλίους ενώ οι πτέρυγες έχουν λέπια ομοιόμορφου καστανού χρώματος.

Θεωρείται είδος αγροδίαιτο και εξώφιλο, τρέφεται και αναπαύεται σε εξωτερικούς χώρους, ωστόσο μπορεί να εισέλθει σε στάβλους και οικίες σε αναζήτηση ξενιστή.

Είναι ζωόφιλο, προτιμά να τσιμπά ζώα παρά ανθρώπους. Προτιμά αγελάδες και χοίρους και λιγότερο άλογα, κατσίκες, σκύλους ή κότες. Τα θηλυκά τσιμπούν κατά τη διάρκεια της νύχτας και σε μελέτες έχουν παρατηρηθεί 2 μέγιστα σε αυτή τη δραστηριότητα, το πρώτο στις 9 το βράδυ και το δεύτερο στις 2 τα ξημερώματα.

Τα θηλυκά μετά τη γονιμοποίησή τους από τα αρσενικά, λαμβάνουν ένα γεύμα αίματος και 2-3 ημέρες μετά εναποθέτουν «σχεδίες» των 200 ωών περίπου στην επιφάνεια στάσιμου νερού. Μετά από 1-3 ημέρες τα ωά εκκολάπτονται και αρχίζει η ανάπτυξη των προνυμφών, η οποία, ανάλογα με τη θερμοκρασία και τη διαθεσιμότητα της τροφής, μπορεί να έχει διάρκεια 7-15 ημέρες. Το στάδιο της νύμφης διαρκεί 2-4 ημέρες, οπότε στα μέσα του καλοκαιριού από το ωό ως την πρώτη ωοθεσία απαιτούνται 2 εβδομάδες περίπου.

Εστίες για την ανάπτυξη των προνυμφών του Cx. tritaeniorhynchus μπορεί να αποτελέσουν διάφορες περιστασιακές, ημιμόνιμες ή μόνιμες υδάτινες συλλογές, εκτεθειμένες στον ήλιο, που περιέχουν καθαρό ή ελαφρώς ρυπασμένο νερό και βλάστηση. Τέτοιες μπορεί να είναι αρδευτικά ή/και στραγγιστικά κανάλια, ορυζώνες, χείμαρροι, έλη, πηγάδια, λακούβες, πισίνες, μικρές διακοσμητικές λίμνες, κοιλότητες από ίχνη ζώων κ.ά.

Σε εύκρατες περιοχές διαχειμάζουν ως ενήλικα άτομα ενώ σε πιο ψυχρά κλίματα θεωρείται ότι ο πληθυσμός ενισχύεται την άνοιξη από άτομα που μεταναστεύουν από πιο θερμές περιοχές.

Το Cx. tritaeniorhynchus έχει μεγάλη ικανότητα πτήσης. Μπορεί να διανύσει ως και 5 χιλιόμετρα από την εστία ανάπτυξης σε μια μόνο ημέρα, ενώ έχει καταγραφεί μέγιστη απόσταση 8,4 χιλιομέτρων 3 ημέρες μετά την εξαπόλυση ατόμων του είδους.

Σύνταξη κειμένου: Γιάννα Λύτρα

Υπ. Διδάκτορας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η βιβλιογραφική ανασκόπηση και οι αναφερόμενες μελέτες του Γ.Π.Α. προέρχονται από διδακτορική διατριβή που πραγματοποιείται στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου «ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση 2007 – 2013» (Ε.Π.Ε.Δ.Β.Μ.) του Ε.Σ.Π.Α. (2007 – 2013), το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Share.