Σχέδιο Διαχείρισης για το Aedes albopictus στην Ελλάδα


Στα πλαίσια του έργου LIFE CONOPS δημιουργήθηκε το Σχέδιο Διαχείρισης για το χωροκατακτητικό είδος κουνουπιού (IMS), Aedes albopictus, «Ασιατικό Κουνούπι Τίγρης», το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει εγκατασταθεί σε μεγάλους πληθυσμούς σε Ελλάδα και Ιταλία. Το παρόν έγγραφο έχει δομηθεί ως μια ολοκληρωμένη πρακτική ενεργειών δράσης που σκοπό έχει να αποτελέσει οδηγό για τις τοπικές αρμόδιες αρχές στην πρόληψη και αντιμετώπιση του Aedes albopictus. Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί ότι για την αντιμετώπιση διαφορετικών χωροκατακτητικών ειδών στη χώρα στόχο, τα οποία δεν έχουν καταγραφεί (πχ Aedes aegypti) ή έχουν βρεθεί σε μικρούς πληθυσμούς, πιθανόν να απαιτείται διαφορετική προσέγγιση για τη διαχείρισή τους.

Το είδος Aedes (Stegomyia) albopictus (Skuse 1894) (Diptera: Culicidae), γνωστό ως “Ασιατικό Κουνούπι Τίγρης”, έχει καταγραφεί σε εγκατεστημένους πληθυσμούς σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Το είδος αυτό αποτελεί σημαντικό διαβιβαστή ιών όπως του Δάγκειου πυρετού, του Τσικουγκούνια καθώς και του ιού Zika, δημιουργώντας ανησυχία για τη δημόσια υγεία. Ως εκ τούτου θεωρείται απαραίτητη η εκπόνηση ενός ειδικού σχεδίου διαχείρισης σύμφωνα με το οποίο οι αρμόδιοι φορείς θα να είναι σε θέση να μειώσουν ή να διατηρήσουν σε χαμηλά επίπεδα τους πληθυσμούς του Aedes albopictus, καθώς και να δράσουν σε περίπτωση κρούσματος. Η δημιουργία ενός τέτοιου σχεδίου συντελεί στην ορθή ενημέρωση, τόσο σε επίπεδο ατόμου όσο και κοινότητας, ώστε να αποτελέσει εργαλείο πρόληψης και αποφυγής εμφάνισης κρουσμάτων. Στο παρόν Διαχειριστικό Σχέδιο, όπως διαμορφώθηκε για το Aedes albopictus, πραγματοποιήθηκε μια προσπάθεια συγκέντρωσης και παρουσίασης των σχετικών δράσεων ώστε να ενημερωθούν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι φορείς για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Αναλυτικότερα, αποτελείται από ένα σύστημα συντονισμένων ενεργειών οι οποίες συνοψίζονται σε:

  • ▶ Ποσοτική παρακολούθηση πληθυσμού με τη χρήση παγίδων ωοθεσίας
  • ▶ Συγκέντρωση δεδομένων για την πυκνότητα του πληθυσμού κουνουπιών– Σύγκριση περιοχών
  • ▶ Συμμετοχή κοινότητας
  • ▶ Εφαρμογή μέτρων διαχείρισηςσε δημόσιους χώρους σε τακτά χρονικά διαστήματα (εφαρμογή προνυμφοκτόνων σε δημόσιους δρόμους, αποχετεύσεις και φρεάτια κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής).
  • ▶ Διαχείριση ανθρώπινων και υλικών πόρων καθώς και άλλων σημαντικών παραγόντων για την εκπόνηση του σχεδίου δράσης σε περίπτωση κρουσμάτων.
  • ▶ Δράση door-to-door σε περίπτωση που η ενημερωτική εκστρατεία δεν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

aedesΤο είδος Aedes albopictus (Skuse) προέρχεται από περιοχές της Ανατολικής Ασίας και ανήκει στα χωροκατακτητικά είδη. Εξαιτίας της βιο-οικολογίας του και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, μέσα σε λίγες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί μια ευρεία εξάπλωσή του σε πολλές περιοχές παγκοσμίως Η εξάπλωσή του αυτή έχει δημιουργήσει ανησυχία για τη δημόσια υγεία καθώς αποτελεί διαβιβαστή τουλάχιστον 22 αρμποϊών με σημαντικότερους του Τσικουγκούνια (CHIKV), του Δάγκειου πυρετού (DENV) και του ιού Ζίκα. Το 2007 το Aedes albopictus ήταν υπεύθυνο για την έξαρση του CHIKV στη Βόρεια Ιταλία ενώ στη Νότια Γαλλία και Κροατία καταγράφηκα αυτόχθονα κρούσματα Δάγκειου πυρετού το 2010 και στη Βόρεια Γαλλία το 2014. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πολλές περιοχές της Αμερικής το 2015-2016 έγιναν καταγραφές κρουσμάτων του ιού Ζίκα που ενώ ως κύριος διαβιβαστής θεωρείται το χωροκατακτητικό είδος Aedes aegypti (Diptera, Culicidae), από μελέτες φαίνεται ότι και το Aedes albopictus μπορεί να αποτελέσει διαβιβαστή του ιού. Στο πλαίσιο του έργου LIFE CONOPS, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ) σε συνεργασία με το Istituto Zooprofilattico Sperimentale Della Lombardia Edell’ Emilia Romagna (IZSLER-Reggio Emilia Romagna) και το Centro di Riferimento Regionale per le Emergenze Microbiologiche – CRREM (Μπολόνια) και το ιατρικό και κτηνιατρικό Εργαστήριο BSL3 του Centro Agricoltura Ambiente “G. Nicoli” πραγματοποίησε μια εργαστηριακή μελέτη σχετικά με την ικανότητα διαβίβασης του ιού Chikungunya (CHIKV E1A226V) καθώς και του ιού του Δάγκειου πυρετού 2 (DENV 2) από κουνούπια του είδους Aedes albopictus που προέρχονταν από εγκατεστημένο πληθυσμό στην Ελλάδα.

Η πρώτη καταγραφή του Aedes albopictus στην Ελλάδα έγινε στην Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία τη διετία 2003-2004. Κατά τα έτη 2009-2011 από την εξέταση δειγμάτων προέκυψε ότι το Aedes albopictus δραστηριοποιούνταν τη συγκεκριμένη τριετία σε αρκετούς νομούς της χώρας όπως: Αττικής, Κορίνθου, Αρκαδίας, Αχαΐας, Ηλίας, Μεσσηνίας, Ζακύνθου, και Θεσσαλονίκης. Έκτοτε σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία έχει εντοπιστεί σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως στην Πελοπόννησο και την Αττική αλλά και σε περιοχές της Θεσσαλίας, της Στερεάς Ελλάδας, της Ηπείρου, της Κρήτης, μέχρι την Κεντρική Μακεδονία και Θράκη).

Στην κατηγορία «Δεδομένα παρουσίας του Aedes albopictus στην Ελλάδα» υπάρχει επικαιροποιημένος χάρτης της Ελλάδος με την παρουσία του Ασιατικού κουνουπιού τίγρης (Aedes albopictus) στην Ελλάδα.

Το σχέδιο διαχείρισης για τον έλεγχο του Aedes albopictus αποτελείται από ένα συνδυασμό δράσεων-ενεργειών οι οποίες περιλαμβάνουν:



Δεδομένα παρουσίας του Aedes albopictus στην Ελλάδα

Δείτε τα δεδομένα παρουσίας του Aedes albopictus στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή

Εντομολογική παρακολούθησή του Aedes albopictus με τη χρήση παγίδων ωοθεσίας

Κατασκευή , τοποθέτηση και συλλογή των παγίδων ωοθεσίας

Αξιολόγηση κινδύνων δημόσιας υγείας

Η παρακολούθηση εγκατεστημένου πληθυσμού του Aedes albopictus με βάση τους μέσους όρους των συλλεχθέντων ωών παρέχει σημαντικές πληροφορίες για κάθε περιοχή. Tα διαθέσιμα δεδομένα εντομολογικής επιτήρησης (ΚΕΕΛΠΝΟ, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο κ.α.), σε συνδυασμό με πρόσφατα δεδομένα εντομολογικής επιτήρησης από τις ανάδοχες ιδιωτικές εταιρείες καταπολέμησης κουνουπιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις τοπικές αρχές κατά την παρουσία κρουσμάτων σε μία περιοχή.

Ανάλογα με την κατάσταση (μεμονωμένο ή περισσότερα κρούσματα σε μια ή πολλαπλές εστίες) θα πρέπει να γίνει επικοινωνία με τον ασθενή για να επιβεβαιωθεί η διεύθυνση της κατοικίας που έχει δηλωθεί καθώς και τις περιοχές που έχει επισκεφτεί. Εάν το αναφερθέν κρούσμα κατοικεί ή έχει επισκεφτεί περιοχές με ενεργές εστίες μετάδοσης, οι επίσημοι φορείς θα πρέπει να δώσουν τις ανάλογες κατευθύνσεις στις τοπικές αρχές. Εν συνεχεία οι τοπικές αρχές (Δήμος και Περιφέρεια) θα πρέπει να αναλάβουν την επίβλεψη και υλοποίηση των δράσεων από τους εκάστοτε φορείς.

Ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών

O kalos politisΗ ενημέρωση της τοπικής κοινότητας για την πρόληψη και τον έλεγχο σε ιδιωτικούς χώρους καθώς και για τις ενέργειες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αποτελεί σημαντική δράση στο Σχέδιο Διαχείρισης του Aedes albopictus.

Οι οδηγίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις εξής δράσεις:

 
  • ▶Αποκατάσταση των μικρών χωματερών σε προαστιακές και περιφερειακές περιοχές.
  • ▶Απομάκρυνση στάσιμων υδάτων από εσωτερικές αποθήκες και εμπορευματοκιβώτια.
  • ▶Εσωτερική αποθήκευση μη χρησιμοποιούμενων ελαστικών (εναλλακτικά κάλυψη με πανιά χωρίς όμως να δημιουργούνται εσοχές οι οποίες θα μπορούσαν να διατηρήσουν βρόχινο νερό και να αποτελέσουν εστίες αναπαραγωγής).
  • ▶Κάλυψη των κοιλοτήτων σε κορμούς.
  • ▶Αποφυγή όπου δυνατόν της χρήσης πιάτων στις γλάστρες.
  • ▶Ερμητική κάλυψη (με ειδικά καλύμματα – καπάκια) κάδων και δεξαμενών που χρησιμοποιούνται σε κτήματα και κήπους.
  • ▶Εβδομαδιαία ανανέωση νερού στις ποτίστρες των κατοικίδιων.
  • ▶Μεταχειρίσεις προνυμφών σε φρεάτια κήπων.


Παρακάτω παραθέτουμε μερικά παραδείγματα/ενέργειες ενημέρωσης και διάχυσης πληροφοριών τόσο των πολιτών όσο και των εμπλεκομένων φορέων για την ορθή διαχείριση των κουνουπιών.



Δείτε φωτογραφικό υλικό με εστίες ανάπτυξης των κουνουπιών σε ιδιωτικούς χώρους (οικίες)



Μέτρα ελέγχου σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους

Για την εφαρμογή του ελέγχου των προνυμφών σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους θα πρέπει αρχικά να πραγματοποιηθεί η χαρτογράφηση των εστιών αναπαραγωγής και εν συνεχεία να γίνεται συνεχής παρακολούθηση και ενημέρωση του αρχείου αυτού. Οι εστίες αυτές όταν εντοπίζονται σε δημόσιους χώρους θα πρέπει να παρέχεται ειδική άδεια και να γίνεται καταγραφή σε βάση δεδομένων, κατά προτίμηση σε ηλεκτρονική μορφή με λογισμικό GIS (πχ. QGIS 2.x).

Επιπροσθέτως είναι σημαντικό να διαμορφωθεί μια ξεχωριστή βάση δεδομένων που θα περιλαμβάνει τις «περισσότερο ευαίσθητες περιοχές» η οποία ομοίως θα ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ως «περισσότερο ευαίσθητες περιοχές» θεωρούνται τοποθεσίες όπου η παρουσία υψηλών πληθυσμών του διαβιβαστή μπορεί να δημιουργήσει σημαντικό αντίκτυπο και προβλήματα όπως για παράδειγμα βρεφονηπιακοί σταθμοί, παιδικοί σταθμοί, οίκοι ευγηρίας και νοσοκομεία.

Γενικά αρκετές εστίες αναπαραγωγής του Aedes albopictus στο αστικό περιβάλλον εντοπίζονται στους ιδιωτικούς χώρους και ως εκ τούτου αποτελούν και ευθύνη των ιδιοκτητών (βλ. κατηγορία «Ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών»). Σε εστίες οι οποίες δεν μπορούν να μετακινηθούν ή να αφαιρεθούν θα πρέπει να πραγματοποιούνται ενδεικτικά πέντε εφαρμογές προνυμφοκτονίας ανά εποχή (από Απρίλιο μέχρι Σεπτέμβριο) με υγρό σκεύασμα με βάση το Diflubenzuron (ελάχιστος αριθμός μεταχειρίσεων: ≥95% φρεατίων) και εν συνεχεία να υποβάλλονται σε ποιοτικό έλεγχο.

Έκτακτα μέτρα ελέγχου του διαβιβαστή σε περίπτωση καταγραφής εισαγόμενου/αυτόχθονου κρούσματος Τσικουγκούνια (CHIKV), Δάγκειου πυρετού (DENV) και ιού Ζίκα


Στις περιοχές όπου καταγράφονται κρούσματα Chikungunya, Zika και Δάγκειου πυρετού είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα διαχείρισης κουνουπιών ξεκινώντας από το πρώτο 24ωρο από την καταγραφή των εκθέσεων.

Ορισμός περιοχής

Η καταγραφή των κρουσμάτων γίνεται από τον αρμόδιο φορέα για την Ελλάδα που είναι το Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).
  • ▶Σε περίπτωση μεμονωμένου περιστατικού η έκταση της υπό διερεύνησης περιοχής ορίζεται σε ακτίνα τουλάχιστον 100 μέτρων από την οικία του ασθενή. Εν συνεχεία η περίμετρος εφαρμογής ορίζεται σε τουλάχιστον 50 μέτρα από τη σημείο του κρούσματος και μπορεί να αυξηθεί ανάλογα με τις συνθήκες και την εκτίμηση κινδύνου.
  • ▶Σε περίπτωση συρροής κρουσμάτων η περίμετρος εφαρμογής των μέτρων καταπολέμησης κουνουπιών θα πρέπει να επεκταθεί και σε μια περιοχή ακτίνας έως και 300 μέτρα από τις οικίες των κρουσμάτων.


Εφαρμογή μέτρων καταπολέμησης κουνουπιών

Πρώτο βήμα αποτελεί η επιτόπια έρευνα μέσω εντομολογικής διερεύνησης στις περιοχές για την εκτίμηση της παρουσίας του διαβιβαστή και η λήψη απόφασης για την ανάγκη ή μη μέτρων ελέγχου του διαβιβαστή. Η εντομολογική διερεύνηση περιλαμβάνει τοποθέτηση παγίδων ωοθεσίας και ενήλικων εντόμων και συλλογή ενδείξεων της παρουσίας του διαβιβαστή (ερωτήσεις σε κατοίκους, παρατήρηση δραστηριότητας ενηλίκων κατά την τοποθέτηση παγίδων κλπ).
Οι ενέργειες που αποσκοπούν στον έλεγχο και την καταπολέμηση του διαβιβαστή θα πρέπει να εφαρμόζονται ταυτόχρονα και κατά τρόπο συνεργιστικό: α) επεμβάσεις προνυμφοκτονίας και απομάκρυνση ή καταστροφή των εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών. β) επεμβάσεις ακμαιοκτονία: εφαρμογές υπολειμματικών ψεκασμών όσο και σε ψεκασμούς χώρου (ψεκασμοί υπέρμικρου όγκου, Ultra Low Volume-ULV). Για τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα των προαναφερθέντων ενεργειών θα πρέπει:

  • ▶να πραγματοποιούνται εξειδικευμένες εφαρμογές για προνύμφες σε φρεάτια δημοσίων χώρων,
  • ▶Απομάκρυνση ή καταστροφή χαρτογραφημένων εστιών σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους (door-to-door),
  • ▶Οι ψεκασμοί εναντίον των ακμαίων σε δημόσιους χώρους θα πρέπει να αποφασίζονται από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς και είναι προτιμότερο να πραγματοποιούνται λίγο πριν το ξημέρωμα. Πριν την εφαρμογή ακμαιοκτονίας είναι σημαντική η εφαρμογή εντομολογικής διερεύνησης ώστε να εντοπιστούν τυχόν περιορισμοί.


Βιοκτόνα Προϊόντα

Να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά βιοκτόνα με έγκριση κυκλοφορίας στη χώρα μας και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης.

Εξοπλισμός

Ανάλογα με την προσβασιμότητα των περιοχών όπου θα πραγματοποιηθούν οι μεταχειρίσεις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν χειροκίνητοι ή μηχανικοί νεφελοψεκαστήρες.

Περιοχές επεμβάσεων

Οι επεμβάσεις σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους θα πρέπει να πραγματοποιούνται στην παρακείμενη βλάστηση (θάμνους, φράκτες) μέχρι του ύψους περίπου 3-4 μέτρα. Στις περιπτώσεις επεμβάσεων σε δρόμους θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ορθή εφαρμογή και στις δύο πλευρές του δρόμου.

Επαναλήψεις

Οι επεμβάσεις ακμαιοκτονίας με νεφελοψεκασμό σε δημόσιους δρόμους θα πρέπει να επαναλαμβάνονται για τρεις συνεχόμενες νύχτες.

Προειδοποιήσεις

  • ▶Οι μεταχειρίσεις θα πρέπει να πραγματοποιούνται λίγο πριν το ξημέρωμα ώστε να εξασφαλίζεται η απουσία ανθρώπων και ζώων καθώς και για την προστασία του πληθυσμού των εντόμων- επικονιαστών από την έκθεση τους στα εντομοκτόνα.
  • ▶Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών θα πρέπει να ενημερώνονται για τη μέρα και ώρα των εφαρμογών ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής εφαρμογή των προϊόντων στις κατοικημένες περιοχές.
  • ▶Κατά τη διάρκεια μιας έντονης καταιγίδας ή αέρα (>3μέτρα/δευτερόλεπτο), οι εφαρμογές θα πρέπει να αναστέλλονται μέχρι να γίνουν κατάλληλες οι καιρικές συνθήκες. Σε περίπτωση ομίχλης ή χαμηλής έντασης βροχής δε μειώνεται η αποτελεσματικότητα των εφαρμογών.
  • ▶Για τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα των μέτρων, είναι σημαντική η πρόσβαση στους ιδιωτικούς χώρους πλησίον του κρούσματος γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και αναζήτηση των απόντων κατά τη διάρκεια υλοποίησης της δράσης.

Επιπλέον μέτρα ελέγχου σε ιδιωτικούς χώρους (door-to-door)



Εκτός από τους δημόσιους χώρους οι εφαρμογές θα πρέπει να πραγματοποιούνται επίσης και σε ιδιωτικούς χώρους καθώς αποτελούν σημαντικές εστίες αναπαραγωγής του Ασιατικού κουνουπιού τίγρης.

Ειδικότερα η στρατηγική ελέγχου door-to-door του Aedes albopictus που εφαρμόζεται πιλοτικά στην Ιταλία περιλαμβάνει τις εξής ενέργειες:

  • ▶Πέντε door-to-door μεταχειρίσεις των μόνιμων και περιστασιακών εστιών αναπαραγωγής κατά τη διάρκεια της σεζόν σε όλους τους ιδιωτικούς χώρους και άμεση ενημέρωση των πολιτών (ελάχιστο όριο πρόσβασης: ≥95% των κατοικιών).
  • ▶Σε ειδικές περιπτώσεις, αναφορά στις αρχές των πολιτών που αρνήθηκαν να συμμετέχουν στις μεταχειρίσεις.
  • ▶Ποιοτικοί έλεγχοι αποτελεσματικότητας.
  • ▶Ποσοτική παρακολούθηση με παγίδες ωοθεσίας των περιοχών που έχουν υποβληθεί σε μεταχειρίσεις για την εκτίμηση της μείωσης της πυκνότητας του πληθυσμού.
  • ▶Εισαγωγή αρπακτικών προνυμφών σε στάσιμα νερά.
  • ▶Εξαπόλυση στειρωμένων αρσενικών του Aedes albopictus σε περιοχές χωρίς εύκολη πρόσβαση.
  • ▶Δημιουργία και διατήρηση ενός δικτύου επικοινωνίας διαθέσιμο το κοινό μέσω διαδικτύου ή μέσων ενημέρωσης.
  • ▶Γραμμή επικοινωνίας για τους πολίτες που ζητούν βοήθεια.

Έλεγχος αποτελεσματικότητας και ποιότητας των δράσεων

Τα φρεάτια αποτελούν βασική εστία αναπαραγωγής και ανάπτυξης των κουνουπιών σε δημόσιους χώρους ειδικά και για το είδος Aedes albopictus.

Για ένα επιτυχημένος σχέδιο διαχείρισης είναι απαραίτητη η οργάνωση και ο σχεδιασμός ενός πρωτοκόλλου για τον έλεγχο της ποιότητας των μεταχειρίσεων στα φρεάτια δημοσίων χώρων

Τα προνυμφοκτόνα προϊόντα, ο εξοπλισμός και οι μέθοδοι διαχείρισης καθώς και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογών θα πρέπει να ορίζονται ανάλογα με την περίπτωση στα σχετικά έγγραφα και θα πρέπει να ακολουθούνται προσεκτικά.

Στην περίπτωση εφαρμογής υγρών σκευασμάτων, ο χειριστής θα πρέπει να εξασφαλίζει καλή διασπορά του ψεκαστικού υγρού, συνήθως προτείνεται διασπορά όχι λιγότερη από 30 cc του μείγματος / φρεάτιο ανάλογα με τη συγκέντρωση της δραστικής ουσία. Επίσης είναι σημαντικό η ψεκαστική ράβδος με το ακροφύσιο να εισάγεται μέσα στο δίκτυο. Το ίδιο κριτήριο θα πρέπει να υιοθετηθεί και κατά την εφαρμογή των προνυμφοκτόνων με τη χρήση σκευασμάτων σε δισκία ή κόκκους.

Στην Ιταλία έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει δυνατότητα να γίνονται εφαρμογές σε 80-90 φρεάτια / ώρα.

Αποφυγή δημιουργίας ανθεκτικότητας



Τα τελευταία χρόνια λόγω έλλειψης διαθέσιμων βιοκτόνων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η επιλογή του κατάλληλου εντομοκτόνου για τον έλεγχο των προνυμφών περιορίζεται σε ένα μικρό αριθμό προϊόντων τα οποία δρουν είτε ως ρυθμιστές ανάπτυξης είτε έχουν μικροβιακή δράση (Bacillus thuringiensis israelensis και Bacillus sphaericus).

Για την ορθή διαχείριση των κουνουπιών απαιτείται η συχνή αξιολόγηση της ευαισθησίας του πληθυσμού στόχου προκειμένου να συλλέγονται στοιχεία για πιθανή ανάπτυξη ανθεκτικότητας στα χρησιμοποιούμενα βιοκτόνα.